Các bản cập nhật Android hàng năm từng là những sự kiện lớn, mang đến nhiều tính năng thiết yếu bên cạnh việc cải tiến giao diện người dùng. Tuy nhiên, ngày nay, hơn 14 năm sau khi Android được ra mắt, mọi chuyện đã không còn như vậy nữa.
Các bản cập nhật Android hàng năm càng ngày càng nhàm chán, nhất là đối với trường hợp của Android 13. Nhưng liệu chúng ta có nên buồn về điều này? Tôi cho rằng thật tốt khi Google hiện không chấp nhận bất kì rủi ro lớn nào đối với Android. Nếu có, bạn có thể sẽ không thích những hậu quả nó gây nên.
Android đã đi được một chặng đường dài. Thật khó tin là đã có lúc các ứng dụng chạy loạn xạ dưới nền, đánh thức thiết bị bất kì khi nào chúng muốn và làm hỏng pin. Thiết kế giao diện người dùng vào những ngày đó phải nói là đáng thất vọng, đến nỗi Holo UX với chủ đề neon là một cải tiến lớn so với Gingerbread.
Đến một lúc nào đó, Android rồi cũng sẽ trưởng thành. Tất cả những gì đáng hổ thẹn đã là quá khứ. Nguồn lực phát triển giờ đây tập trung vào những thứ không quá hào nhoáng nhưng quan trọng. Do đó, các bản cập nhật Android nhàm chán không chỉ là một điều không thể tránh khỏi mà còn là một điều đáng mong đợi.
Khi sống đủ lâu, hệ điều hành nào rồi cũng sẽ hoàn thiện
Trước đây, Google có thể thử mọi thứ để xem cái nào sẽ thành công. Họ làm vậy vì họ không biết chính xác điện thoại thông minh nên hoạt động như thế nào. Đây là thời điểm mà các hãng điện thoại vẫn còn thử nghiệm với nhiều yếu tố hình thức và điện thoại có kích thước rất nhỏ so với những gì chúng ta có ngày hôm nay.
Google từng có thể giới thiệu một tính năng như widget trên màn hình khóa, Beam hoặc Daydream,… chỉ để khai tử chúng sau đó. Mọi chuyện không còn như vậy nữa. Thị trường đã chọn yếu tố hình thức mặt kính phẳng là đích đến. Hãy nhìn sang điện thoại Android; chúng không có nhiều thay đổi lớn trong vòng năm năm qua. Ngoài ra, chúng ta hiện tại đã biết nên mong đợi những gì từ điện thoại thông minh.
Trước đây, Google có thể thử mọi thứ để xem cái nào sẽ thành công. Họ làm vậy vì họ không biết chính xác điện thoại thông minh nên hoạt động như thế nào.
Bên cạnh đó, không chỉ có mỗi Google là như vậy. Android và iOS đã luân phiên vay mượn các tính năng của nhau. Apple sao chép ngăn thông báo của Android; Google vay mượn điều hướng cử chỉ của Apple; Apple tạo ra phiên bản tốt hơn của widget trên màn hình chính;… Đến thời điểm hiện tại, chúng ta nhận được những cải tiến nhỏ đến mức đáng quên.
Đã qua những ngày mà mỗi phiên bản mới của Android mang đến những thay đổi lớn mà theo sau là một năm trì trệ. Giờ đây, mọi lần cập nhật đều được xây dựng dựa trên phiên bản trước đó; và Google có thể cập nhật những thay đổi qua Dịch vụ của Google Play, vốn bao gồm nhiều thành phần hệ thống hơn qua từng năm.
Kể từ thời Android 5 Lollipop, Google đã bổ sung các thành phần như xác thực tài khoản và bảo mật hệ thống vào Dịch vụ của Google Play, cho phép hãng cập nhật các thay đổi mà không cần cập nhật hệ điều hành. Do đó, phần lớn những gì có thể là tiêu điểm cho một bản cập nhật lớn giờ cập bến hầu hết các thiết bị Android mỗi khi Google muốn.
Nhiều tính năng mới giờ được cập nhật qua Dịch vụ của Google.
Với Android 13, lại có lời phàn nàn về một bản cập nhật nhàm chán. Trong đó, Material You là tiêu điểm chính, vốn cần đến hai lần cập nhật hệ điều hành lớn để hoàn thiện. Trong Android 12, các bảng tùy chọn màu khá hạn chế và Google không cung cấp công cụ Monet đến tất cả mọi người, dẫn đến các hệ quả như OnePlus không cho phép bạn chọn màu chủ đề.
Khi bạn xét đến một chi tiết nhất định như chủ đề biểu tượng, sẽ mất nhiều năm nữa để thu hút sự chú ý của mọi người; hoặc có lẽ điều này sẽ không bao giờ xảy đến.
Tuy nhiên, các bản cập nhật Android không còn là sự kiện diễn ra một lần rồi xong, chúng chỉ là bước kế tiếp trong quy trình; bên cạnh đó, một số bản cập nhật không đơn thuần là một bước tiến không có định hướng. Android 13 còn được bổ sung một vài tính năng liên quan đến bảo mật và quyền riêng tư, vốn là trọng tâm của Google trong những bản cập nhật Android gần đây. Các ứng dụng giờ phải hỏi sự cho phép của bạn để gửi thông báo; các quyền đối với phương tiện truyền thông cũng chi tiết hơn.
Công việc của Google vẫn tiếp tục diễn ra âm thầm ở hậu trường
Tất nhiên, Google vẫn đang thực hiện những công việc quan trọng trên Android – loại mà bạn không thể thấy khi nhìn vào điện thoại. Các dự án như Treble và Mainline giúp việc cập nhật thiết bị nhanh và dễ dàng hơn, giúp các hãng điện thoại Android có thể triển khai các bản cập nhật thông qua OTA một cách nhanh chóng và kịp thời.
Chỉ vài năm trước đây, các hãng Android không có bất kì cam kết nào về thời gian hỗ trợ cập nhật phần mềm. Bạn sẽ tự hỏi liệu mẫu điện thoại nghìn đô của mình sẽ chỉ nhận được các bản vá bảo mật định kì hay còn hơn thế nữa.
Giờ đây, Samsung – từng nổi tiếng với khả năng hỗ trợ cập nhật phần mềm kém – đang cam kết cập nhật phần mềm cho nhiều mẫu điện thoại tầm trung và cao cấp lâu hơn Google một năm. Thời gian từ khi phiên bản mới của Android ra mắt cho đến khi thiết bị được nâng cấp lên cũng được rút ngắn. Hiện Samsung đã phát hành One UI 5 (dựa trên nền Android 13) cho dòng Galaxy S22. Đây là một điều không tưởng trước khi Google chuyển trọng tâm. Tuy không nổi bật, nhưng đây là những thay đổi cần thiết.
Chỉ vài năm trước, các hãng điện thoại Android chỉ cập nhật thiết bị trong vòng một hoặc hai năm. Hiện tại, đã có hãng cam kết hỗ trợ cập nhật phần mềm trong vòng bốn đến năm năm.
Khi Android 13 được phát hành cho nhiều mẫu điện thoại Pixel, Stadia đã bị Google thẳng tay khai tử. Từ lâu, có nhiều người lo ngại rằng sự thiếu nghiêm túc của Google đang gây hại cho các sản phẩm của họ; sự thất bại của Stadia chỉ càng củng cố niềm tin này. Do đó, có lẽ chúng ta không nên hi vọng sẽ có các bản cập nhật lớn đến nỗi thay đổi trải nghiệm người dùng ở thời điểm hiện tại.
Có rất nhiều rủi ro khi một hệ điều hành hoàn chỉnh như Android có nhiều thay đổi lớn. Chỉ cần nhìn lại những gì đã xảy ra khi Microsoft cố gắng định nghĩa lại hệ điều hành dành cho máy tính với Windows 8 vào năm 2012 là bạn sẽ hiểu. Họ đã phải đối mặt với những phản ứng tiêu cực đến mức buộc phải “quay xe” với hầu hết các quyết định chỉ một năm sau đó với Windows 8.1.
Android không cần những cải tiến đột phá cho đến khi cách chúng ta tương tác với điện thoại thay đổi. Có lẽ thay đổi này sẽ đến cùng với điện thoại màn hình gập hoặc thậm chí metaverse. Trong khoảng thời gian chờ đợi, hãy dừng lại và đánh giá cao các bản cập nhật Android nhàm chán nhưng ổn định. Riêng đối với điện thoại màn hình gập, Google đã phát hành Android 12L với nhiều cải tiến đáng giá.
